परिचय
महाराष्ट्रातील नाविन्यपूर्ण उद्योजकांसाठी घरबसल्या व्यवसाय सुरू करण्याच्या संधी अनेक आहेत. डिजिटल साधनांचा वापर वाढल्यामुळे,घरून काम करणे सोपे झाले आहे. तुमच्या आवडीला पूर्णवेळा व्यवसायात बदलायचे असो किंवा साइड इन्कम मिळवायचे असो, अनेक संधी उपलब्ध आहेत. व्यवसाय कल्पना शोधण्यासाठी हा उत्तम काळ आहे.तुम्ही तुमचे उत्पन्न वाढवण्याचा विचार करत असाल किंवा पूर्णवेळ उद्यम तयार करण्याचा,तर यासाठीच खास Small Business ideas from home हा लेख आम्ही तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत.चला बघूया विस्तृत माहिती :
घरबसल्या व्यवसाय सुरू करण्याचे फायदे
- कमी प्रारंभिक खर्च: ऑफिस भाडे आणि ओव्हरहेड खर्चाची बचत.
- लवचिकता आणि वेळ : वेळ निश्चित करणे,प्रवास टाळणे,आणि वैयक्तिक कामांचा समतोल साधणे सोपे.
- स्थानिक प्रतिभेचा लाभ: विविध कौशल्यांचा वापर करून व्यवसाय वृद्धी.
- सर्जनशीलता संधी: आवडी आणि कौशल्यांचा वापर करून अनोख्या उत्पादने किंवा सेवांची निर्मिती.
व्यवसाय कल्पना निवडण्यासाठीचे निकष
कुठला व्यवसाय निवडावा याचे निकष जर ठरवायचे म्हंटले तर सध्या भाषेत योग्य व्यवसाय कल्पना निवडणे हे व्यावहारिकता आणि आवड यांचा मिश्रण आहे यात :
- आवड आणि कौशल्य: तुमच्या आवडी निवडी व कौशल्याचा विचार करून व्यवसाय निवडा.
- नवीनता आणि नाविन्य: नवीन विचार किंवा अनोख्या पद्धतीत काही करणे यामुळे व्यवसायाला मार्केटमध्ये स्थान मिळू शकते.
- बाजाराची मागणी समजून घ्या: लोकांना काय हवे आहे परंतु सहजपणे मिळत नाही ते संशोधन करा.
- स्टार्टअप खर्चांचे मूल्यांकन करा: तुमची कल्पना तुमच्या बजेट आणि संसाधनांशी जुळते का ते सुनिश्चित करा.
- संपूर्ण आर्थिक स्थिरता: व्यवसाय सुरू करण्यासाठी लागणारी गुंतवणूक आणि फायद्यांचा बारकाईने विचार करा. व्यवसाय सुरू करण्यासाठी जेवढा खर्च अपेक्षित आहे, त्याच प्रमाणात नफा असला पाहिजे.
- वैयक्तिक अनुभव आणि संपर्क: तुम्ही ज्यामुळे व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करत आहात, त्या क्षेत्रात तुमचा वैयक्तिक अनुभव आणि संपर्क यांचा फायदा होऊ शकतो.
- चॅलेंज आणि जोखीम: तुमच्या निवडीमध्ये जोखीम असू शकते, त्याचा समजून विचार करा.
वरील सर्व माहिती वाचल्यानंतर तुम्हाला कळलेच असेल कि घरबसल्या करता येणारे व्यवसाय सुरु करण्याआधी काय काय गोष्टी लक्षात घेतल्या जायला हव्यात पुढे बघू असे कोण कोणते घरबसल्या करता येणारे व्यवसाय आहेत जे तुम्ही अगदी कमी खर्चात सुरु करू शकता .
क्रिएटिव्ह आणि क्राफ्ट आधारित व्यवसाय
क्रिएटिव्ह आणि क्राफ्ट आधारित व्यवसाय म्हणजे कला आणि हस्तकलेचा वापर करून उत्पादन तयार करणे आणि विकणे. हे व्यवसाय व्यक्तीच्या कौशल्यावर आधारित असतात,ज्यामध्ये ग्राहकांच्या गरजांनुसार कस्टमायझेशन किंवा व्यक्तिगत स्पर्श दिला जातो. यात
- हस्तनिर्मित दागिने: बिड, धातू,माती,आणि रत्न यांसारख्या सामग्री वापरून अनोखी दागिने तयार करा. तुम्ही Etsy सारख्या ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर किंवा स्थानिक क्राफ्ट मेल्यांमध्ये त्यांची विक्री करू शकता.
- सानुकूलित भेटवस्तू आणि वैयक्तिक उत्पादने: कोरलेल्या वस्तू, कस्टम फोटो फ्रेम्स, वैयक्तिकृत कप, किंवा कस्टम एम्ब्रॉयडरीसारख्या वैयक्तिकृत भेटवस्तू ऑफर करा. वाढदिवस, वर्धापनदिन आणि अँनिव्हर्सरी या वस्तू उत्तम आहेत.
- घरगुती सजावटीच्या वस्तू: भिंतीवरील कला,हँगिंग्स, हस्तनिर्मित फर्निचर, किंवा सजावटीच्या मेणबत्त्या तयार करा आणि विक्री करा. घरसजावटी आणि अंतर्गत डिझाइनसाठी या उत्पादनांना नेहमीच मागणी असते.
- कस्टम कपडे आणि वस्त्र: व्यक्तिगत किंवा हस्तनिर्मित कपड्यांचे आयटम जसे टी-शर्ट, जॅकेट, हॅट, किंवा स्कार्फ ऑफर करा. टाय-डाई, एम्ब्रॉयडरी, किंवा फॅब्रिक पेंटिंगसारख्या तंत्रांचा वापर करू शकता.
- हस्तनिर्मित साबण आणि मेणबत्त्या: नैसर्गिक, सेंद्रिय साबण, सुगंधित मेणबत्त्या, किंवा बाथ प्रोडक्ट्स तयार करा. हा अत्यंत लोकप्रिय क्राफ्ट-आधारित व्यवसाय आहे आणि तुम्ही तुमची उत्पादने स्थानिक बाजारपेठेत, ऑनलाइन स्टोअरमध्ये, किंवा स्पा आणि सलूनमध्ये विकू शकता.
- स्क्रॅपबुकिंग आणि पेपर क्राफ्ट्स: स्क्रॅपबुकिंग सेवा ऑफर करा किंवा प्री-मेड स्क्रॅपबुक किट्स विक्री करा. तुम्ही हाताने बनवलेली ग्रीटिंग कार्ड्स, जर्नल्स, आणि आमंत्रण पत्रे देखील तयार करू शकता.
- मातीचे काम आणि सिरेमिक्स: माती वापरून अनोखी मातीची भांडी जसे बाउल, वास, आणि मग तयार करा. मातीचे काम ही एक शाश्वत कला आहे आणि याची समर्पित अनुयायी आहेत.
- लाकडी काम आणि फर्निचर डिझाइन: कस्टम लाकडी फर्निचर, घरगुती सजावटीच्या वस्तू, किंवा छोटे लाकडी क्राफ्ट्स जसे फोटो फ्रेम्स, शेल्फ्स, किंवा कटिंग बोर्ड तयार करा. तुम्ही जुन्या फर्निचरला देखील विंटेज टच देण्यासाठी उपसायकल करू शकता.
- निटिंग, क्रोशे, आणि शिवणकाम: स्कार्फ, ब्लँकेट्स, हॅट्स, किंवा बॅग निट किंवा क्रोशे करा. तुम्ही तुमचे स्वतःचे कपडे किंवा हँडबॅग्स, पर्सेस, किंवा कुशन सारख्या ऍक्सेसरीज शिवू शकता.
- रिसायकल केलेली कला आणि क्राफ्ट: जुने मासिके, फॅब्रिक स्क्रॅप्स, किंवा प्लास्टिकच्या बाटल्यांसारखी पुनर्वापरणीय सामग्री वापरून पर्यावरणास अनुकूल कला आणि क्राफ्ट वस्त्र तयार करा. यामध्ये सजावटीच्या भिंत हँगिंग्सपासून ते प्लांटर्ससारख्या कार्यात्मक वस्त्रांचा समावेश असू शकतो.
- कला प्रिंट्स आणि चित्रण: तुम्ही प्रतिभावान कलाकार असाल तर डिजिटल किंवा फिजिकल कला प्रिंट्स, चित्रण, किंवा पेंटिंग्ज तयार करा आणि विक्री करा. लोकप्रिय थीम्समध्ये लँडस्केप्स, पोर्ट्रेट्स, आणि ऍबस्ट्रॅक्ट डिझाइन्सचा समावेश आहे.
- हंगामी क्राफ्ट्स: क्रिसमस, हॅलोवीन, किंवा दिवाळीसारख्या सुट्ट्यांसाठी वस्त्र बनवण्यात विशेषता ठेवा. यामध्ये डेकोरेशन्स,माला,सजावटीच्या वस्त्रांचा समावेश आहे.
- हस्तनिर्मित कागदी उत्पादने: स्टेशनरी,जर्नल्स किंवा कार्ड्ससाठी हस्तनिर्मित कागद तयार करा आणि विक्री करा. तुम्ही कस्टम नोटबुक्स, प्लॅनर्स, किंवा जर्नल्स क्रिएटिव्ह डिझाइन्ससह तयार करू शकता.
- एम्ब्रॉयडरी आणि क्रॉस-स्टिच: होम डेकोर, कपडे, किंवा ऍक्सेसरीज साठी सुंदर हँड-एम्ब्रॉयडर्ड तुकडे तयार करा. एम्ब्रॉयडर्ड कोट्स, चित्रे, किंवा मोनोग्राम गिफ्ट्स आणि फॅशनमध्ये लोकप्रिय आहेत.
- क्रिएटिव्ह इव्हेंट डेकोरेशन्स: विवाहसोहळे, वाढदिवस, बेबी शॉवर, किंवा इतर कार्यक्रमांसाठी सजावट डिझाइन आणि तयार करा. यामध्ये कस्टम सेंटरपीसेस, बॅकड्रॉप्स, किंवा थीम्ड डेकोरचा समावेश असू शकतो.
- कला हस्तकला उत्पादने: वॉलेट्स, बेल्ट्स, बॅग्स, आणि कीचेन सारखी लेदर उत्पादने डिझाइन आणि तयार करा. या वस्तू अनेकदा हस्तनिर्मित असतात आणि वैयक्तिकृत किंवा अनोख्या डिझाइन्ससाठी उच्च मागणी असते.
- कॅलिग्राफी आणि लेटरिंग: तुमच्याकडे सुंदर हस्ताक्षराची कला असेल तर तुम्ही आमंत्रणे, कार्यक्रम चिन्हे, किंवा वैयक्तिक भेटवस्तूंसाठी कस्टम कॅलिग्राफी सेवा ऑफर करू शकता.
- DIY क्राफ्ट किट्स: DIY क्राफ्ट किट्स तयार करा आणि विक्री करा ज्यामध्ये ग्राहकांना त्यांच्या स्वतःच्या क्राफ्ट्स तयार करण्यासाठी सर्व साहित्य आणि सूचना समाविष्ट असतात, जसे निटिंग, पेंटिंग, किंवा ज्वेलरी बनवणे.
- फेल्ट क्राफ्ट्स: फेल्टचा वापर करून खेळणी, सजावटीच्या वस्त्र, किंवा ऍक्सेसरीज तयार करा. फेल्ट क्राफ्ट्स मऊ खेळणी, कीचेन, आणि घर सजावटीच्या वस्त्र तयार करण्यासाठी लोकप्रिय आहेत.
महत्त्वाच्या टिप्स:
- उत्पादनांची गुणवत्ता राखा: तुमच्या उत्पादनांची गुणवत्ता नेहमी उच्च ठेवा.
- उत्पादनांचे वैविध्य: विविध प्रकारचे आणि अनोखे उत्पादने तयार करा.
- ब्रँडिंग आणि पॅकेजिंग: तुमच्या उत्पादनांचे आकर्षक पॅकेजिंग करा आणि ब्रँडिंगवर लक्ष केंद्रित करा.
- सोशल मीडिया मार्केटिंग: सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मचा वापर करून तुमच्या उत्पादनांची जाहिरात करा.उदा.,इंस्टाग्राम, फेसबुक.
- ऑनलाइन विक्री: तुमची उत्पादने ऑनलाइन विक्री करण्यासाठी ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्म वापरा.उदा., अमेझॉन, फ्लिपकार्ट.
- ग्राहक सेवा: उत्कृष्ट ग्राहक सेवा प्रदान करा. जलद शिपिंग, सोपी परतावा प्रक्रिया, आणि वैयक्तिक ग्राहक सेवा देऊन ग्राहकांना संतुष्ट ठेवा.
- नवीनता आणि प्रयोगशीलता: सतत नवीनता आणा आणि नवीन कल्पनांवर प्रयोग करा. तुमच्या उत्पादनांमध्ये क्रिएटिव्हिटी आणि नविनतता दाखवा.
- स्थानिक बाजारपेठेत सहभागी व्हा: स्थानिक कार्यक्रम आणि हस्तकला प्रदर्शनांमध्ये सहभागी व्हा.
- प्रशिक्षण आणि विकास: तुमच्या क्राफ्ट कौशल्यांना सतत सुधारण्यासाठी प्रशिक्षण घ्या आणि नवीन तंत्रज्ञान आणि ट्रेंड्सचा अभ्यास करा.
घरबसल्या खाद्य व्यवसाय
महाराष्ट्र एक समृद्ध खाद्य संस्कृती प्रदान करतो, आणि घरातून अन्न आणि पेय व्यवसाय चालवणे स्थानिक स्वाद आणि पाक परंपरांचा फायदा घेण्यासाठी एक उत्तम मार्ग असू शकतो. येथे काही अन्न आणि पेय व्यवसाय कल्पना आहेत ज्यांना तुम्ही महाराष्ट्रात घरून सुरू करू शकता:
- महाराष्ट्रीयन स्नॅक्स आणि पारंपरिक अन्न:
- मोदक: गणेश चतुर्थीच्या काळात विशेषतः लोकप्रिय, मोदक तांदळाच्या पिठापासून बनवलेली आणि गुळ आणि नारळ भरलेली गोड डिश आहे. हे एक हंगामी व्यवसाय असू शकतो जो सणांच्या काळात वाढतो.
- पुरण पोळी: हे आणखी एक पारंपरिक गोड पक्वान्न आहे जे घरी तयार करून सणांच्या काळात किंवा विशेष भोजन पॅकेजचा भाग म्हणून विकले जाऊ शकते.
- टिफिन सेवा (घरगुती भोजन डिलिव्हरी):
- ऑफिस जाणारे, विद्यार्थी, किंवा हॉटेलच्या जेवणापेक्षा घरी बनवलेले अन्न पसंत करणारे कामकाजे करणारे यांच्यासाठी घरगुती जेवण किंवा टिफिन ऑफर करा. तुम्ही दररोज किंवा साप्ताहिक भोजन सदस्यता प्रदान करू शकता.
- प्रादेशिक खाद्यपदार्थ: महाराष्ट्रीयन थाळी भोजन ऑफर करा, ज्यात भात, चपाती, भाजी, डाळ, चटणी, आणि गोड पक्वान्न असतात.
- आहार भोजन: आरोग्य-जागरूक ग्राहकांसाठी कमी-कॅलोरी भोजन, किटो-फ्रेंडली भोजन, किंवा उच्च-प्रोटीन भोजन यासारख्या स्वस्थ भोजन योजनांची निर्मिती करा.
- घरगुती लोणचे (अचार) आणि चटण्या:
- महाराष्ट्रीयन लोणचे: कैरी लोणचे, लिंबाचे लोणचे, किंवा लसूण चटणी महाराष्ट्रात लोकप्रिय आहेत. तुम्ही हे पारंपरिक आयटम मोठ्या बॅचमध्ये तयार करून स्थानिक बाजारात किंवा ऑनलाइन विकू शकता.
- चटण्या: विविध चटण्या जसे की कोथिंबीर चटणी, चिंच चटणी, किंवा शेंगदाणे चटणी ऑफर करा, ज्यामुळे पारंपरिक जेवण अधिक रुचकर होते.
- घरगुती गोड आणि डेझर्ट्स:
- मोदक, बासुंदी, पुरण पोळी, श्रीखंड: पारंपरिक गोड पदार्थ नेहमीच मागणी असतात, विशेषतः गणेश चतुर्थी, दिवाळी, किंवा गुढी पाडवा यासारख्या सणांच्या काळात.
- चॉकलेट आणि दूध गोड पदार्थ: तुम्ही फज, ट्रफल्स, आणि दूध-आधारित गोड पदार्थ जसे पेढा आणि बर्फी तयार करून विकू शकता, जे महाराष्ट्रभर लोकप्रिय आहेत.
- बेकिंग आणि केक बनवणे:
- कस्टमाइज्ड केक आणि कपकेक: विशेष प्रसंगांसाठी जसे वाढदिवस, विवाहसोहळे, आणि सणांसाठी केक तयार करा. तुम्ही कस्टम डिझाइन केलेले केक, कपकेक्स, किंवा इतर बेकरी आयटम्स मध्ये विशेषता ठेवू शकता.
- महाराष्ट्रीयन गोड पदार्थ: तुम्ही पारंपरिक गोड पदार्थ जसे मिठाई किंवा करंजी यांसह प्रयोग करून त्यांना केक आणि पॅस्ट्रिससह ऑफर करू शकता.
- स्वास्थ्यकर स्नॅक्स आणि भोजन तयारी व्यवसाय:
- नट्स, बीज, आणि एनर्जी बार्स: वाढत्या आरोग्य जागरूकतेसह, तुम्ही रोस्टेड नट्स, एनर्जी बार्स, किंवा ग्रॅनोला मिक्स यांसारख्या स्वस्थ स्नॅक्सच्या व्यवसायाची निर्मिती करू शकता.
- शाकाहारी आणि वेगन भोजन तयारी: स्वस्थ खानपानावर लक्ष केंद्रित करून पूर्व-पॅक्ड भोजन ऑफर करा, जसे वेगन, ग्लूटेन-फ्री, किंवा लो-कार्ब पर्याय.
- मसाले आणि मसाला मिश्रण:
- महाराष्ट्रीयन मसाले: पारंपरिक मसाले मिश्रण जसे गोडा मसाला, काळा मसाला, किंवा पाव भाजी मसाला ऑफर करा, जे अनेक महाराष्ट्रीयन पदार्थांच्या अभिन्न घटक आहेत.
- मसाला सब्सक्रिप्शन बॉक्स: तुम्ही मसाला किट्स तयार करू शकता ज्यांना ग्राहक सदस्यता घेऊ शकतात, दर महिन्याला एक नवीन मसाला मिश्रण ऑफर करत आहे, किंवा विशिष्ट डिशेससाठी कस्टम ब्लेंड्स देखील तयार करू शकता.
महत्त्वाच्या टिप्स:
- परवाने: आवश्यक परवाने जसे FSSAI (भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानके प्राधिकरण) नोंदणी मिळवा.
- पॅकेजिंग: आकर्षक आणि पर्यावरणास अनुकूल पॅकेजिंग वापरा, विशेषतः जर तुम्ही डिलिव्हरी किंवा ऑनलाइन विक्री करण्याचे नियोजन करत असाल.
- स्थानिक विपणन: तुमच्या व्यवसायाचे प्रमोशन सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्सवर, तोंडी जाहिरात, आणि स्थानिक कार्यक्रम किंवा मेळ्यांमध्ये सहभाग घेऊन करा.
- गुणवत्ता: उच्च-गुणवत्तेचे घटक, स्वच्छता, आणि तुमच्या उत्पादनेतील सुसंगततेवर लक्ष केंद्रित करा जेणेकरून ग्राहकांसोबत विश्वास निर्माण होईल.
रिटेल आणि रिसेल व्यवसाय
महाराष्ट्रातील घरबसल्या किरकोळ आणि पुनर्विक्री व्यवसाय सुरू करणे हे एक फायदेशीर पर्याय असू शकतो, राज्याचा समृद्ध बाजार आणि विविध ग्राहक आधार लक्षात घेता. येथे काही व्यवसाय कल्पना आहेत ज्या घरातून सुरू केल्या जाऊ शकतात, ज्यांचा केंद्रबिंदू किरकोळ आणि पुनर्विक्रीवर आहे:
- कपडे आणि एक्सेसरीज ऑनलाइन पुनर्विक्री:
- महिला फॅशन: ट्रेंडिंग कपडे, पारंपरिक पोशाख (जसे साड्या, सलवार कमीज, आणि लेहंगा) आणि बॅग, ज्वेलरी, आणि स्कार्फ सारख्या एक्सेसरीज पुनर्विक्री करा. तुम्ही हे होलसेल विक्रेत्यांकडून किंवा स्थानिक उत्पादकांकडून मिळवू शकता.
- पारंपरिक आणि पारंपरिक पोशाख: महाराष्ट्राचे समृद्ध सांस्कृतिक वारसा असल्याने, पैठणी साड्या, नऊवारी साड्या, कोल्हापुरी चपला यासारख्या पारंपरिक महाराष्ट्रीयन वस्त्रांची विक्री लोकप्रिय होऊ शकते.
- पुरुष फॅशन: तुम्ही पुरुषांच्या पोशाखांवर देखील लक्ष केंद्रित करू शकता, जसे शर्ट, ट्राउझर्स, जॅकेट, आणि टाय आणि बेल्ट सारख्या एक्सेसरीज.
- हस्तनिर्मित क्राफ्ट्स आणि कला:
- स्थानिक हस्तकला: महाराष्ट्रातील वारली कला, कोल्हापुरी चप्पल, बिद्रीवेअर, आणि पारंपरिक लाकडी खेळणी यासारख्या स्थानिक हस्तकला आणि कला फॉर्म पुनर्विक्री करा.
- घर सजावट: स्थानिक कारागिरांनी बनवलेले हस्तनिर्मित घरगुती सजावटीची वस्त्रे जसे भांडी, चित्रे, आणि लाकडी फर्निचर पुनर्विक्री करा.
- सानुकूलित उत्पादने: कस्टम नेमप्लेट्स, कोरलेली लाकडी वस्त्रे, किंवा हस्तनिर्मित घरगुती सजावट यासारखी वैयक्तिकृत वस्त्रे ऑफर करा.
- सौंदर्य आणि त्वचा निगा उत्पादने:
- सेंद्रिय त्वचा निगा: नैसर्गिक आणि सेंद्रिय त्वचा निगा उत्पादने, जसे तेल, साबण, आणि लोशन पुनर्विक्री करा. रासायनिक मुक्त त्वचा निगा वापरण्याबाबत लोक अधिक जागरूक होत असल्याने ही उत्पादने वाढत्या लोकप्रिय आहेत.
- केश निगा उत्पादने: घरीच प्रसिद्ध केश निगा ब्रँड, शैम्पू, कंडिशनर, तेल, आणि केसांची एक्सेसरीज पुनर्विक्री करा.
- मेकअप आणि कॉस्मेटिक्स: लोकप्रिय ब्रँड किंवा अगदी इंडी ब्रँडचे कॉस्मेटिक्स पुनर्विक्री करा, स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय दोन्ही पर्यायांवर लक्ष केंद्रित करून.
- स्टेशनरी आणि ऑफिस सामान:
- कस्टमाइज्ड स्टेशनरी: वैयक्तिकृत स्टेशनरी आयटम्स जसे नोटबुक्स, पेन, डायरी, प्लॅनर्स, आणि डेस्क आयोजक विक्री करा.
- होम ऑफिस सामान: दूरस्थ कार्याच्या वाढीमुळे, एर्गोनोमिक खुर्च्या, अभ्यासाचे टेबल्स, आणि आयोजन साधने विकणे एक लाभदायक उपक्रम ठरू शकतो.
- कला सामग्री: स्थानिक कलाकार, विद्यार्थी, आणि हौशी लोकांसाठी पेंट्स, ब्रशेस, स्केचबुक्स, आणि इतर क्राफ्ट सप्लाइजची श्रेणी ऑफर करा.
- ज्वेलरी आणि एक्सेसरीज:
- फॅशन ज्वेलरी: ट्रेंडी, परवडणारी फॅशन ज्वेलरी जसे नेकलेस, इअररिंग्स, आणि ब्रेसलेट्स पुनर्विक्री करा. तुम्ही ही आयटम्स उत्पादकांकडून किंवा घाऊक विक्रेत्यांकडून मिळवू शकता.
- पारंपरिक महाराष्ट्रीयन ज्वेलरी: नथ, पटली, कोल्हापुरी चप्पल, आणि वकी सारख्या पारंपरिक ज्वेलरी आयटम्सची विक्री करा.
- कस्टम ज्वेलरी: कस्टमाइज्ड ज्वेलरी डिझाइन्स ऑफर करा, ज्यात नेम पेंडंट्स, जन्मदगडाचे रिंग्स, आणि इतर वैयक्तिकृत तुकडे समाविष्ट आहेत.
- खेळणी आणि मुलांच्या उत्पादने:
- शैक्षणिक खेळणी: शैक्षणिक आणि विकासावर लक्ष केंद्रित करणारी खेळणी, जसे कोडी, बोर्ड गेम्स, किंवा STEM किट्स विक्री करा.
- मुलांचे कपडे आणि एक्सेसरीज: ब्रँडेड मुलांचे कपडे, बूट, आणि ऍक्सेसरीज पुनर्विक्री करा. तुम्ही मुलांच्या विशेष प्रसंगांसाठी कस्टमाइज्ड वस्त्रे देखील ऑफर करू शकता.
- फर्निचर आणि गृह सुधारणा उत्पादने:
- मॉड्यूलर फर्निचर: रेडी-टू-असेम्बल किंवा मॉड्यूलर फर्निचर आयटम्स जसे बुकशेल्व्ह, टेबल्स, खुर्च्या, आणि स्टोरेज सोल्यूशन्स पुनर्विक्री करा जे जागा वाचवणारे आणि स्टायलिश आहेत.
- गृह सुधारणा आयटम्स: पडदे, कुशन्स, बेड लिनन, आणि आधुनिक घरे सजवण्यासाठी इतर गृह सजावट आयटम्स पुनर्विक्री करा.
- स्मार्ट होम डिव्हायसेस: स्मार्ट बल्ब्स, सुरक्षा कॅमेरे, आणि अलेक्सा किंवा गुगल होम सारख्या व्हॉइस असिस्टंट्स सारख्या स्मार्ट होम गॅजेट्स पुनर्विक्री करण्याचा विचार करू शकता.
- स्थानिक उत्पादने साठी ऑनलाइन रिटेल स्टोअर:
- स्थानिक हस्तकला: महाराष्ट्रातील स्थानिक कारागिरांच्या पारंपरिक हस्तकला वस्त्रे पुनर्विक्री करा. कोल्हापुरी चप्पल, वारली पेंटिंग्ज, आणि पैठणी साड्या यासारख्या प्रादेशिक उत्पादने विशेष ठेवल्या जाणाऱ्या ऑनलाइन स्टोअरची निर्मिती करू शकता.
- पर्यावरणास अनुकूल उत्पादने: पुनर्वापरणीय शॉपिंग बॅग्स, ऑरगॅनिक कॉटन टॉवेल्स, आणि नैसर्गिक स्वच्छता उत्पादने यासारख्या पर्यावरणास अनुकूल उत्पादनांची मागणी वाढत आहे.
- सस्टेनेबल कपडे: पर्यावरणास अनुकूल सामग्री आणि फेअर ट्रेड पद्धतींवर लक्ष केंद्रित करणारे सस्टेनेबल आणि नैतिक फॅशन ब्रँड पुनर्विक्री करा.
- पुस्तके आणि शैक्षणिक सामग्री:
- पुस्तके: शैक्षणिक आणि अशैक्षणिक दोन्ही प्रकारची पुस्तके पुनर्विक्री करा, ज्यात मराठी साहित्य, शाळेची पुस्तके, आणि अगदी कादंबऱ्या आणि कॉमिक्स देखील आहेत.
- शाळांसाठी स्टेशनरी किट्स: विद्यार्थ्यांसाठी नोटबुक्स, पेन, बॅकपॅक्स, आणि इतर आवश्यक वस्त्रांचा समावेश असलेल्या स्टेशनरी किट्स एकत्रित करा आणि विक्री करा.
- भेटवस्तू आणि स्मृतिचिन्हे:
- गिफ्ट हॅम्पर्स: वाढदिवस, वर्धापनदिन, दिवाळी, आणि नववर्षाच्या विविध प्रसंगांसाठी वैयक्तिकृत गिफ्ट हॅम्पर्स तयार करा आणि विक्री करा.
- स्मृतिचिन्हे: स्थानिक थीम असलेली स्मृतिचिन्हे जसे लँडमार्क्सचे मिनिएचर मॉडेल्स, कीचेन, पोस्टकार्ड्स, आणि इतर महाराष्ट्र-विशिष्ट वस्त्र विक्री करा.
- पाळीव प्राणी उत्पादने:
- पालतू प्राणी अन्न आणि एक्सेसरीज: उच्च-गुणवत्तेचे पाळीव प्राणी अन्न, खेळणी, ग्रूमिंग उत्पादने, आणि कॉलर, लीश, आणि पाळीव प्राणी बेड्स सारख्या ऍक्सेसरीज पुनर्विक्री करा.
- पाळीव प्राणी वस्त्र: गोंडस पाळीव प्राण्यांचे कपडे किंवा कस्टम-डिजाइन केलेली पाळीव प्राण्यांची उत्पादने पुनर्विक्री करून व्यवसाय सुरू करू शकता.
महत्त्वाच्या टिप्स:
- सोशल मीडिया मार्केटिंग: इंस्टाग्राम, फेसबुक, आणि व्हॅट्सऍप सारख्या प्लॅटफॉर्मचा वापर करून तुमची उत्पादने दाखवा आणि ग्राहकांशी संवाद साधा.
- ऑनलाइन मार्केटप्लेस: तुमची उत्पादने ऍमेझॉन, फ्लिपकार्ट, किंवा एटसी सारख्या लोकप्रिय ऑनलाइन मार्केटप्लेसवर सूचीबद्ध करण्याचा विचार करा.
- गुणवत्ता आणि प्रामाणिकता: तुम्ही विकत असलेल्या उत्पादनांची उच्च गुणवत्ता आणि प्रामाणिकता सुनिश्चित करा, विशेषतः जर तुम्ही स्थानिक किंवा हस्तनिर्मित वस्त्रांवर लक्ष केंद्रित करत असाल.
- ग्राहक सेवा: उत्कृष्ट ग्राहक सेवा प्रदान करा, ज्यामध्ये जलद शिपिंग, सोपी परतावा प्रक्रिया, आणि वैयक्तिक ग्राहक सेवा समाविष्ट आहे.
पेट केअर आणि बेबीसिटिंग
महाराष्ट्रात घरबसल्या पाळीव प्राणी आणि बालदेखभाल व्यवसाय सुरू करणे फायदेशीर आणि आनंददायक उपक्रम ठरू शकतो. राज्यातील वाढत्या पाळीव प्राणी मालक आणि कामकाजी पालकांमुळे पाळीव प्राणी सेवां आणि बालदेखभाल पर्यायांची मागणी वाढली आहे. येथे काही कल्पना आहेत ज्या तुम्हाला घरून पाळीव प्राणी आणि बालदेखभाल व्यवसाय सेटअप करण्यास मदत करू शकतात:
पाळीव प्राणी व्यवसाय कल्पना
- पाळीव प्राणी सांभाळण्याची सेवा:
- घरगुती पाळीव प्राणी सांभाळणे : पाळीव प्राणी मालक जेव्हा बाहेर असतात तेव्हा त्यांच्या पाळीव प्राण्यांना तुमच्या घरी काही काळासाठी सोडून देण्याची सेवा ऑफर करा. तुम्ही त्यांच्या पाळीव प्राण्यांची काळजी घेऊ शकता, अन्न, खेळ, चालणे, आणि सहवास प्रदान करू शकता.
- रात्रभर पाळीव प्राणी सांभाळणे : जर तुम्ही पाळीव प्राण्यांची रात्रभर काळजी घेण्यास तयार असाल, तर तुम्ही प्रीमियम दर आकारू शकता. अनेक पाळीव प्राणी मालक जेव्हा प्रवास करतात तेव्हा विश्वसनीय सिटरची निवड करतात.
- कुत्रा फिरवण्याची सेवा:
- कुत्रा फिरवणे : अनेक पाळीव प्राणी मालक, विशेषतः कामकाजी व्यावसायिकांना त्यांच्या कुत्र्यांना चालवण्यासाठी वेळ मिळविण्यात अडचण येते. कुत्रा चालवण्याची सेवा प्रदान करणे एक सोयीस्कर उपाय होऊ शकतो. तुम्ही नियमित चालणे किंवा अधिक विस्तृत बाहेरील खेळाचा समावेश असलेली सेवा ऑफर करू शकता.
- गट किंवा वैयक्तिक फिरवणे : तुम्ही कुत्र्यांना वैयक्तिकरित्या किंवा लहान गटांमध्ये चालवू शकता, ग्राहकाच्या पसंतीनुसार.
- पाळीव प्राणी ग्रूमिंग सेवा:
- मोबाइल पाळीव प्राणी ग्रूमिंग: जर तुम्हाला योग्य प्रशिक्षण असेल, तर तुम्ही पाळीव प्राण्यांसाठी आंघोळ करणे, केस कापणे, नख कापणे, आणि कान साफसफाई यांसारख्या मूलभूत ग्रूमिंग सेवा देऊ शकता.
- पाळीव प्राणी आंघोळ आणि ब्रशिंग: जर तुम्ही मोबाइल ग्रूमिंग व्हॅनमध्ये गुंतवणूक करायची नसली तर, तुम्ही तुमच्या घरी कुत्रे आणि मांजरींसाठी मूलभूत ग्रूमिंग सेवा सुरू करू शकता. विविध पाळीव प्राणी जातीसाठी आंघोळ, ब्रशिंग, आणि वाळवण्याची सेवा ऑफर करा.
- पाळीव प्राणी डे केअर:
- पाळीव प्राणी डे केअर: दिवसाच्या वेळी व्यस्त असलेल्या पाळीव प्राणी मालकांसाठी, सुरक्षित वातावरणात पाळीव प्राण्यांना ठेवण्याची आणि खेळण्याची सेवा ऑफर करणे एक लोकप्रिय पर्याय असू शकतो. तुम्ही खेळ क्षेत्र, विश्रांती जागा, आणि मूलभूत भोजन देऊ शकता.
- पाळीव प्राणी वाहतूक: काही पाळीव प्राणी मालकांना त्यांच्या पाळीव प्राण्यांना त्यांच्या गंतव्यस्थानी नेण्यास मदत करण्याची गरज असते. तुम्ही पाळीव प्राण्यांसाठी पिक-अप आणि ड्रॉप-ऑफ सेवा ऑफर करू शकता.
- पाळीव प्राणी प्रशिक्षण:
- मूलभूत आज्ञा प्रशिक्षण: जर तुम्हाला प्राण्यांशी अनुभव असेल, तर तुम्ही पाळीव प्राण्यांना मूलभूत आज्ञा शिकवण्याची सेवा देऊ शकता (बस, थांब, ये, इ.). तुम्ही लहान गटात किंवा वैयक्तिक सत्रात प्रशिक्षण देऊ शकता.
- वर्तन प्रशिक्षण: विशिष्ट वर्तन समस्यांसाठी (उदाहरणार्थ, विभाजन चिंता, अतिशय भुंकणे, इ.) असलेल्या कुत्र्यांसाठी, तुम्ही त्यांच्या वर्तनात सुधारणा करण्यासाठी विशेष प्रशिक्षण देऊ शकता.
- पपी क्लासेस: पपींसाठी प्रशिक्षण सेवा ऑफर करा, ज्यात समाजीकरण, पॉट्टी प्रशिक्षण, आणि मूलभूत आज्ञांवर लक्ष केंद्रित केले जाईल.
- पाळीव प्राणी सामग्री पुनर्विक्री:
- पाळीव प्राणी उत्पादने: पाळीव प्राणी अन्न, खेळणी, कॉलर्स, लीश, ग्रूमिंग उत्पादने, आणि पाळीव प्राणी कपडे विक्री करून लहान रिटेल किंवा पुनर्विक्री व्यवसाय सुरू करा. तुम्ही ही उत्पादने पुरवठादारांकडून किंवा घाऊक विक्रेत्यांकडून मिळवू शकता आणि तुमच्या सोशल मीडिया पेजेस किंवा ऑनलाइन स्टोअरद्वारे विकू शकता.
- पाळीव प्राणी सब्सक्रिप्शन बॉक्स: खेळणी, ट्रीट्स, आणि ग्रूमिंग उत्पादने असलेले क्युरेटेड पाळीव प्राणी सब्सक्रिप्शन बॉक्स ऑफर करा. हे नियमित ग्राहक आकर्षित करण्याचा एक अनोखा मार्ग असू शकतो.
बेबीसिटिंग व्यवसाय कल्पना
- घरबसल्या बालसंगोपन सेवा:
- अर्धवेळ बालसंगोपन: कामकाज करणाऱ्या पालकांसाठी अर्धवेळ बालसंगोपन सेवा ऑफर करा ज्यांना त्यांच्या मुलांचे काही तास देखरेख करण्याची आवश्यकता असते. यामध्ये त्यांना शाळेतून आणणे, गृहपाठात मदत करणे आणि त्यांच्या पालक परत येईपर्यंत त्यांना व्यस्त ठेवणे यांचा समावेश होऊ शकतो.
- पूर्णवेळ बालसंगोपन: जर तुमच्याकडे लवचिक वेळापत्रक असेल, तर तुम्ही पूर्णवेळ बालसंगोपन सेवा ऑफर करू शकता जिथे मुलं त्यांच्या पालक कामावर किंवा प्रवासावर असताना तुमच्याकडे राहतात.
- शाळेनंतरची देखभाल:
- शाळेनंतरचे कार्यक्रम: शाळेनंतरची देखभाल ऑफर करा, जिथे मुलं शाळेनंतर काही तासांसाठी तुमच्याकडे येऊ शकतात. या सेवेमध्ये कला, हस्तकला, खेळ, शैक्षणिक सत्रे आणि गृहपाठ मदत यांसारख्या गतिविध्या असू शकतात.
- सुट्टीतील बालसंगोपन: शाळेच्या सुट्ट्यांच्या काळात पालकांना अतिरिक्त मदतीची गरज असते. तुम्ही या काळात विशेष कार्यक्रम किंवा देखभाल पॅकेज ऑफर करू शकता जेणेकरून मुलं सुरक्षित, मजेदार गतिविध्यांमध्ये व्यस्त राहतील.
- बाळ आणि लहान मुलांची देखभाल:
- नवजात आणि शिशु देखभाल: जर तुम्हाला बाळांसोबत अनुभव असेल, तर तुम्ही नवजात आणि शिशुंसाठी विशेष बालसंगोपन सेवा ऑफर करू शकता. यामध्ये खाणे, बदलणे, खेळणे आणि झोपण्याचे वेळापत्रक समाविष्ट असू शकते.
- झोप प्रशिक्षण आणि रात्रीची देखभाल: झोप प्रशिक्षण किंवा शिशु आणि लहान मुलांसाठी रात्रीची देखभाल आवश्यक असलेल्या पालकांसाठी रात्रीची बालसंगोपन सेवा ऑफर करा.
- मुलांसाठी डेकेअर:
- घरबसल्या डेकेअर: 1-5 वर्षांच्या मुलांसाठी घरबसल्या लहान डेकेअर व्यवसाय सुरू करा. यामध्ये पूर्व-शिक्षण, खेळ आणि मनोरंजनाच्या गतिविध्या यांसारख्या संरचित गतिविध्या समाविष्ट असू शकतात. तुमची जागा मुलांसाठी सुरक्षित आहे याची खात्री करा.
- पूर्व-शाळेच्या गतिविध्या: तुम्हाला पूर्व-शालेय शिक्षणाचा अनुभव असेल तर, तुम्ही सुरक्षित वातावरणात पूर्व-शाळेच्या प्रकारच्या गतिविध्या प्रदान करू शकता. मुलांना प्राथमिक साक्षरता, गणित, कला आणि हस्तकला शिकवा, आणि शैक्षणिक खेळ प्रदान करा.
- विशेष बालसंगोपन (विशेष गरजांसाठी देखभाल):
- विशेष गरजांसाठी बालसंगोपन: जर तुम्हाला तज्ञता किंवा प्रशिक्षण असेल, तर तुम्ही विशेष गरजांसाठी बालसंगोपन सेवा ऑफर करू शकता, जसे ऑटिझम किंवा ADHD असलेल्या मुलांसाठी. ही सेवा प्रत्येक मुलाच्या वैयक्तिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी संगोपनीय आणि प्रशिक्षित दृष्टिकोन आवश्यक आहे.
- सप्ताहांत बालसंगोपन:
- सप्ताहांत देखभाल: अनेक पालकांना सप्ताहांतामध्ये त्यांच्या सामाजिक कार्यक्रमां किंवा इतर जबाबदाऱ्यांसाठी सहाय्य आवश्यक असते. सप्ताहांत किंवा संध्याकाळी बालसंगोपन सेवा ऑफर करा जेणेकरून या गरजा पूर्ण केल्या जाऊ शकतील.
- कार्यक्रम बालसंगोपन: तुम्ही विवाहसोहळे, पार्ट्या किंवा मेळावे यांसारख्या कार्यक्रमांसाठी बालसंगोपन सेवा प्रदान करू शकता, जिथे पालकांना त्यांच्या मुलांचे पाहिले कोणीतरी असणे आवश्यक आहे जेणेकरून ते कार्यक्रमाचा आनंद घेऊ शकतील.
- बाळ आणि मुलांच्या विकासाच्या गतिविध्या:
- मुलांसाठी कला आणि हस्तकला वर्ग: मुलांसाठी ड्रॉइंग, पेंटिंग, किंवा शिल्पकला यांसारख्या क्रिएटिव्हिटी-आधारित वर्ग ऑफर करा. या सत्रांमुळे मुलं मजेदार पद्धतीने नवीन कौशल्ये शिकू आणि विकसित करू शकतात.
- संगीत आणि नृत्य वर्ग: जर तुम्हाला संगीत किंवा नृत्याचा अनुभव असेल, तर तुम्ही लहान मुलांसाठी वर्ग प्रदान करू शकता, ज्यामुळे त्यांना ताल, समन्वय आणि कलांमध्ये प्रगल्भता वाढवता येईल.
- पालक वर्ग आणि कार्यशाळा:
- पालक कार्यशाळा: नवीन पालकांसाठी कार्यशाळा आयोजित करा, बाळाची देखभाल, झोपेच्या नियम, आणि बाल विकासाबद्दल सल्ला प्रदान करा. तुम्ही रागाचे तंत्र, पॉट्टी प्रशिक्षण, किंवा दैनिक नियमांची स्थापना यावर सत्रे ऑफर करू शकता.
- ऑनलाइन पालक कोचिंग: पालकांना त्यांच्या मुलांसह येणाऱ्या विशिष्ट आव्हानांबद्दल मदत करण्यासाठी ऑनलाइन एक-एक किंवा गट कोचिंग सत्रे ऑफर करा. हे घरबसल्या काम करण्यासाठी आणि विस्तारित प्रेक्षकांसाठी उत्तम पर्याय असू शकतो.
महत्त्वाच्या टिप्स:
- कायदेशीर विचार:
- जर तुम्ही डेकेअर किंवा बालसंगोपन सेवा ऑफर करत असाल तर आवश्यक परवाने किंवा प्रमाणपत्रे असण्याची खात्री करा. महाराष्ट्रातील बालसंगोपन आणि पाळीव प्राणी देखभाल व्यवसायांच्या स्थानिक नियमांचे पालन करा.
- तुमच्या ग्राहकांसाठी स्पष्ट करार ठेवा ज्यामध्ये अटी आणि शर्ती (भरणा, सेवा, आपत्कालीन संपर्क इ.) समाविष्ट असतील.
- सुरक्षा आणि स्वच्छता:
- पाळीव प्राणी देखभाल आणि बालसंगोपन दोन्हीसाठी, तुमचे घर सुरक्षित आणि बाल/पाळीव प्राणी अनुकूल असल्याची खात्री करा. अपघात टाळण्यासाठी सुरक्षा उपाय (जसे बाल-प्रूफिंग आणि पाळीव प्राणी प्रूफिंग) स्थापित करा.
- विशेषतः बाळं किंवा पाळीव प्राणी सांभाळताना उच्च स्वच्छता मानके राखा, जेणेकरून सुरक्षित आणि निरोगी वातावरण सुनिश्चित होईल.
- सेवांचे विपणन:
- सोशल मीडिया: इंस्टाग्राम, फेसबुक, आणि व्हॉट्सअॅप सारख्या प्लॅटफॉर्मचा वापर करून तुमच्या सेवांची जाहिरात करा. तुमच्या सेटअपचे, आयोजित केलेल्या कोणत्याही कार्यक्रम किंवा गतिविध्यांचे फोटो पोस्ट करा आणि तुमच्या ग्राहकांकडून मिळालेल्या सकारात्मक अभिप्रायांचा समावेश करा.
- स्थानिक जाहिरात: फ्लायर्स, पोस्टर्स, आणि स्थानिक ऑनलाइन गट (जसे फेसबुक गट) चा वापर करून तुमच्या सेवांचा प्रमोशन करा.
- संदर्भ: तुमच्या ग्राहकांना तुम्हाला त्यांच्या मित्र आणि कुटुंबीयांना संदर्भ देण्यासाठी विचारा. यशस्वी संदर्भांसाठी सवलत ऑफर करणे तुमचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी मदत करू शकते.
- विश्वास निर्माण करणे:
- पाळीव प्राणी मालक आणि पालकांशी मजबूत संबंध निर्माण करणे महत्वाचे आहे. विश्वास महत्त्वपूर्ण आहे, त्यामुळे संदर्भ, प्रमाणपत्रे (जसे पाळीव प्राणी देखभाल प्रशिक्षण किंवा मुलांसाठी प्रथमोपचार) प्रदान करा आणि तुमच्या ग्राहकांशी स्पष्ट संवाद साधा.
- पालकांसाठी किंवा पाळीव प्राणी मालकांसाठी नियमित अद्यतने (जसे फोटो, संदेश, किंवा व्हिडिओ) देऊन तुमच्या सेवांमध्ये विश्वास निर्माण होईल.
- विविधीकरण:
- अनेक सेवांसाठी पॅकेजेस किंवा पुनरावृत्ती बुकिंग ऑफर करण्याचा विचार करा जेणेकरून तुमचे उत्पन्न वाढेल. उदाहरणार्थ, तुम्ही मासिक पाळीव प्राणी बसण्याची योजना किंवा अनेक मुलांसाठी शाळेनंतरची देखभाल प्रदान करू शकता.
निष्कर्ष
घरबसल्या व्यवसाय सुरू करणे हे आर्थिक स्वातंत्र्य प्राप्त करण्यासाठी आणि तुमच्या आवडींचा पाठपुरावा करण्याचा एक अद्भुत मार्ग आहे. काळजीपूर्वक निवडलेल्या अनोख्या कल्पनेने आणि समर्पणाने, तुम्ही तुमच्या घराच्या आरामात यशस्वी उद्यम तयार करू शकता.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
- घरबसल्या कोणता व्यवसाय सुरू करणे सर्वोत्तम आहे?
- सर्वोत्तम व्यवसाय तुमच्या कौशल्ये आणि बाजारातील मागणीवर अवलंबून असतो. ऑनलाइन ट्युटरिंग किंवा खाद्य व्यवसाय हे उत्तम प्रारंभ बिंदू आहेत.
- घरबसल्या व्यवसाय चालवण्यासाठी विशेष परवाने आवश्यक आहेत का?
- काही व्यवसायांना परवाने आवश्यक असतात. नियमांचे पालन करण्यासाठी स्थानिक नियम तपासा.
- घरबसल्या व्यवसायातून किती कमवता येईल?
- उत्पन्न तुमच्या व्यवसायाच्या प्रकार आणि आकारावर अवलंबून असते.
- घरबसल्या व्यवसायांसाठी कोणती साधने किंवा सॉफ्टवेअर आवश्यक आहेत?
- प्रोजेक्ट मॅनेजमेंट टूल्स, मार्केटिंग सॉफ्टवेअर, आणि अकाउंटिंग सिस्टम महत्त्वाच्या आहेत.
- घरबसल्या व्यवसाय पूर्णवेळ नोकरीसोबत चालवता येतो का?
- होय, अनेक घरबसल्या व्यवसायांना अर्धवेळ चालवण्याची लवचिकता असते.
- घरबसल्या व्यवसायांना समर्थन देणाऱ्या सरकारी योजना आहेत का?
- होय, स्टार्टअप इंडिया आणि मुद्रा लोन सारख्या योजना वित्तीय सहाय्य प्रदान करतात.
“या लेखाच्या माध्यमातून घरबसल्या व्यवसाय सुरु करण्यासाठी वेगवेगळ्या कल्पना मांडण्याचा एक छोटासा प्रयत्न केला आहे.अशाच कल्पनांबद्दल अधिक माहिती साठी आमच्या शिका आणि कमवा या विभागाला नक्की भेट द्या ..!”
